|
OPLEIDING
VERTROUWENSPERSOON Veelgestelde vragen opleidingen Hubert Consult |
||
|
November 2019 : Veelgestelde vragen vertrouwenspersoon
Is
een vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen verplicht? Werkgevers
zijn op grond van de Arbowet (artikel 3 lid 2) verplicht om een beleid te
voeren gericht op het voorkomen (en als dit niet mogelijk is beperken) van
psychosociale arbeidsbelasting (hieronder vallen ongewenste omgangsvormen).
Werkgevers moeten in een plan van aanpak maatregelen beschrijven hoe ongewenste
omgangsvormen worden voorkomen of beperkt. Dit moet gebeuren met inachtneming
van de huidige stand van de wetenschap en professionele dienstverlening. Het
geldt vandaag als een ‘good practice’
om een vertrouwenspersoon te hebben aangesteld en opgeleid. Hoewel het woord ‘vertrouwenspersoon’ dus niet in de wet staat, zal een
werkgever zonder vertrouwenspersoon, het wel heel moeilijk krijgen om aan te
tonen dat het beleid ongewenste omgangsvormenvorm dat hij voert voldoet aan
de huidige stand van de professionele dienstverlening. ^ Is er een verplichte opleiding voor
vertrouwenspersonen? Nee er is geen verplichte opleiding voor
vertrouwenspersoon. In november 2011 zijn er in de media misleidende teksten
hierover verspreid. Een werkgever is wel aansprakelijk als een
vertrouwenspersoon fouten maakt bij de uitoefening van de functie. Derhalve
is het van belang dat een vertrouwenspersoon een gedegen opleiding volgt. Ook
eist de Inspectie SZW dat vertrouwenspersonen goed zijn opgeleid. ^ Certificering; belangrijk of onzin? Certificering is vooral belangrijk voor de instanties
en opleidingsbureaus die hier geld aan verdienen. Lees
meer. ^ Waarom is een vertrouwenspersoon nog noodzakelijk?
Er zijn al zo veel functionarissen die zich met het welzijn van medewerkers
bezighouden. De vertrouwenspersoon heeft een toegevoegde waarde op
andere functionarissen zoals: leidinggevenden, bedrijfsmaatschappelijk
werkers, personeelsfunctionarissen, klachtencommissieleden, mediators, etc.
Kenmerkend voor deze functionarissen is dat zij belast zijn met het
aanpakken/oplossen van ongewenste omgangsvormen op het werk. Om ongewenste
omgangsvormen op te lossen moet de functionaris onpartijdig zijn. Het verhaal van de klager en de aangeklaagde
moeten in beginsel beiden serieus genomen worden en aan de hand van
feitenonderzoek moet worden vastgesteld wie er gelijk heeft. Niet altijd zijn
ongewenste omgangsvormen te bewijzen. Een slachtoffer van ongewenste omgangsvormen loopt dus
een risico bij het aankaarten van de problematiek. Een slachtoffer heeft
behoefte aan emotionele ondersteuning, iemand die zijn/haar verhaal voor waar
aanneemt, en de weg wijst binnen het beleid ongewenste omgangsvormen. Dit is
de taak van de vertrouwenspersoon. Een unieke functie, want anders dan andere
functionarissen is een vertrouwenspersoon ‘partijdig’
en staat achter de melder. Een
vertrouwenspersoon kan daardoor niet corrigerend optreden, niet bemiddelen en
niet aan waarheidsvinding doen. ^ Kan een medewerker personeelszaken vertrouwenspersoon worden? Een hoofd personeelszaken of een personeelsfunctionaris
die belast is met aanstellings-, beoordelings-, doorstroom-, of
ontslagkwesties kan geen vertrouwenspersoon worden voor dezelfde groep
werknemers. Een personeelsfunctionaris moet immers onafhankelijk zijn en
onderzoek doen, terwijl een vertrouwenspersoon achter de melder moet staan en
voor waar moet aannemen wat de melder zegt. Wat bovendien kan conflicteren is
dat de vertrouwenspersoon een geheimhoudingsplicht heeft en geen actie mag
ondernemen zonder toestemming van de melder. Een personeelsfunctionaris
daarentegen is belast met de veiligheid van alle medewerkers en kan vanuit
deze functie die geheimhouding niet altijd garanderen. Hoe zit het dan met personeelsmedewerkers die niet
belast zijn met aanstellings-, beoordelings-, doorstroom-, of
ontslagkwesties; bijvoorbeeld medewerkers salarisadministratie. Voor hen
blijkt het vaak moeilijk om de functie van vertrouwenspersoon op een integere
wijze uit te oefenen omdat ze ‘te veel weten’. Bij personeelsmedewerkers is
vaak al eerder bekend dat een contract met een bepaalde medewerker zal worden
beëindigd. Het is voor deze personeelsmedewerker (die hierover niet mag
spreken) dan niet integer om met een slachtoffer uitgebreid in gesprek te
gaan over verschillende interventies (bijvoorbeeld: hoe met de ‘pleger’ in
gesprek te gaan of bemiddeling) terwijl al lang bekend is dat dit allemaal
geen zin meer heeft. ^ Kan een leidinggevende
vertrouwenspersoon worden? Ja. Een leidinggevende kan voor iedereen in de
organisatie vertrouwenspersoon worden, behalve voor medewerkers die onder
zijn/haar gezag vallen of voor medewerkers die een melding/klacht hebben over
een medewerker die onder zijn/haar gezag vallen. Er moet in die situaties
altijd een andere vertrouwenspersoon zijn waar medewerkers met hun
meldingen/klachten terecht kunnen. ^ Ik ben al coach / bedrijfsmaatschappelijk werker, is
het dan nog nodig om een aparte
training als vertrouwenspersoon te volgen? Ja. Los van de noodzakelijke achtergrond en juridische
kennis over ongewenste omgangsvormen verschillen ook de gewenste
communicatieve vaardigheden van een vertrouwenspersoon met die van een coach
/ maatschappelijk werker. Een coach / maatschappelijk werker heeft doorgaans
een andere benadering bij het aanpakken van probleem op het werk dan een
vertrouwenspersoon bij ongewenste omgangsvormen. Terwijl een coach /
maatschappelijk werker doorgaans gericht is op verandering van denkpatronen
of handelwijze van de melder, heeft de vertrouwenspersoon de beroepshouding:
“Het maakt niet uit hoe je bent, dat geeft anderen nog niet het recht, zo met
jou om te gaan”. Een vertrouwenspersoon maakt geen opmerkingen die de melder
het gevoel zouden kunnen geven, zelf het ongewenste gedrag te hebben
veroorzaakt / toegestaan (blaming the victim). In de training geven we duidelijk aan waar de rol van
vertrouwenspersoon zich onderscheid van die van coach / maatschappelijk
werker. ^ Vereist het een
andere opleiding als je vertrouwenspersoon
wordt voor leerlingen? De Basisopleiding vertrouwenspersonen van Hubert
Consult wordt vaak gevolgd door vertrouwenspersonen uit het onderwijs die
zowel vertrouwenspersoon zijn voor collega’s als voor leerlingen. Tijdens de
basisopleiding leren ze de basishouding en de basisgesprekstechnieken voor
vertrouwenspersonen. Ook gaan we kort in op de uitzonderingen op de
geheimhoudingsplicht bij minderjarige leerlingen die soms iets afwijkt van de
geheimhoudingsplicht bij collega’s. De cursus gaat echter niet in op alle
bijzonderheden waarmee een vertrouwenspersoon voor leerlingen te maken krijgt
en de rol die ouders daarbij kunnen spelen. Ook specifieke puberproblematiek
(loverboys e.d.) komt tijdens de training niet aan bod. De basisopleiding is
immers bedoeld voor vertrouwenspersonen voor collega’s. Derhalve raden we
vertrouwenspersonen, die er zowel voor collega’s als voor leerlingen zijn,
aan om nog specifieke bijscholing voor de opvang van leerlingen en ouders te
volgen (bij een hierop gespecialiseerd opleidingsinstituut). Vertrouwenspersonen die alleen worden
aangesteld voor de opvang van leerlingen en ouders, kunnen beter direct een
hierop gespecialiseerde opleiding volgen. ^ Kan een werkgever
beter een interne of een externe
vertrouwenspersoon aanstellen? Idealiter stelt een werkgever zowel interne als externe
vertrouwenspersonen aan. Een interne vertrouwenspersoon heeft het voordeel
dat deze de organisatie, de omgangscultuur, en de mensen kent. Ook wordt een
interne vertrouwenspersoon door medewerkers vaak als laagdrempeliger ervaren
dan een externe vertrouwenspersoon. Externe vertrouwenspersonen staan
daarentegen wat verder van de organisatie af. Dit heeft als voordeel dat ze
zelf geen onderdeel uitmaken van de bedrijfscultuur en niet persoonlijk
afhankelijk zijn van de mensen in de lijn. Verder is het van belang om naar
de organisatiegrootte te kijken. Bij heel kleine organisaties < 25
medewerkers kan men vaak beter voor een externe vertrouwenspersoon kiezen. De
interne vertrouwenspersoon kan anders te veel onderdeel zijn van het team
waarin het ongewenste gedrag zich voordoet. ^ Is het verstandig om de functie van vertrouwenspersoon
ongewenste omgangsvormen te combineren met de functie van de
vertrouwenspersoon integriteit? Er
lijken voordelen te zitten aan de combinatie van de functies
vertrouwenspersoon omgangvormen (VPO) en vertrouwenspersoon integriteit (VPI).
De samenvoeging van de functies voorkomt bijvoorbeeld verwarring bij
medewerkers over bij welke vertrouwenspersoon ze moeten zijn. De functie van
VPO is echter wezenlijk anders dan die van de VPI. De VPO heeft te maken met
een persoon die zich slachtoffer voelt; hem of haar is iets aangedaan. Hij of
zij heeft emotionele steun en een luisterend oor nodig. De vertrouwenspersoon
zal met de persoon meedenken over interventies die de situatie voor hem of
haar verbeteren. Het belang van de persoon die slachtoffer is staat voorop.
Voorkomen moet worden dat deze persoon nog meer schade oploopt. De VPO zal
daarom geheimhouding betrachten van hetgeen hem of haar in de functie van
vertrouwenspersoon ter ore is gekomen, en zal geen actie ondernemen zonder
toestemming van de melder. Ook laat de VPO de regie bij de melder. De VPI
hoeft zich daarentegen niet zozeer te verdiepen in het gevoelsleven van de
persoon die een melding doet van een integriteitschending. De melder is
immers niet zelf het slachtoffer. Dit betekent dat niet de melder primair
belang heeft bij de melding, maar de organisatie. Het bevoegd gezag moet zijn
verantwoordelijkheid voor de integriteit van de organisatie kunnen nemen, en
passende maatregelen treffen om een einde te maken aan de integriteitinbreuk.
De VPI dient er daarom alles aan te doen om ervoor te zorgen dat het bevoegd
gezag de benodigde informatie krijgt om de inbreuk te beëindigen. Dit
betekent dat het niet zo kan zijn dat een melding, op verzoek van de melder,
niet door de VPI bij de directie onder de aandacht wordt gebracht.
Vertrouwelijkheid is bij de VPI dus niet altijd gewaarborgd (CAOP / BIOS,
2009)*,
zeker niet bij misdrijven. Deze verschillende benadering van de
vertrouwelijkheid kan tot conflicterende situaties leiden wanneer beide
functies worden samengevoegd. Daarnaast verschillen de vereiste kennis en (gespreks)vaardigheden voor een vertrouwenspersoon
ongewenste omgangsvormen van die van de VPI. * CAOP/BIOS (2009). Handreiking vertrouwenspersoon integriteit
(VPI). www.integriteitoverheid.nl Bron:
Hubert, A.B. (2013). Omgangsvormenbeleid. Opstellen, implementeren, borgen. Den Haag:
A+O fonds Gemeenten, www.aeno.nl (opdrachtgever). ^ Waarom moet een
organisatie minimaal twee
vertrouwenspersonen aanstellen? 1) Een
vertrouwenspersoon staat achter de persoon die als eerste naar hem of haar
toekomt met een melding over ongewenste omgangsvormen. De vertrouwenspersoon neemt
vervolgens het verhaal van deze melder ‘voor waar aan’. Soms voelt echter ook
de aangeklaagde zich slachtoffer (bijvoorbeeld van pesten door laster). Een
vertrouwenspersoon doet dan niet aan waarheidsvinding en kan niet
tegelijkertijd achter klager als aangeklaagde staan. Ook de aangeklaagde
heeft dan recht op een vertrouwenspersoon. 2) Als
de vertrouwenspersoon zelf ongewenst gedrag vertoont (of een medewerker
ervaart dit zo) dan moet de medewerker die hier last van heeft ook bij een andere
vertrouwenspersoon terecht kunnen. 3) Daarnaast
is het fijn als medewerkers een keuzemogelijkheid hebben, de
vertrouwenspersonen toegankelijk zijn voor een groot deel van de medewerkers
en is het prettig als de vertrouwenspersonen in moeilijke situaties (met
toestemming van de melder) overleg kunnen plegen. ^ Wat is de Engelse term voor vertrouwenspersoon? In de engelstalige literatuur
over vertrouwenspersonen komt men een hoop verschillende benamingen voor de
vertrouwenspersoon tegen, zoals: confidential
supporter, harassment officer,
confidential counsellor, dignity at work advisor, peer listener, designated contact person, contact officer
and confidential advisor. Gezien de taken en houding van de
vertrouwenspersoon in Nederland komt ‘confidential supporter’ volgens
Hubert Consult het dichtst in de buurt bij wat een vertrouwenspersoon in
Nederland doet. ^ Over welke competenties moet een
vertrouwenspersoon voorafgaand aan de training beschikken? Belangrijke competenties van een vertrouwenspersoon
zijn: ·
integriteit,
·
empathisch
vermogen, ·
communicatieve
vaardigheden (vooral actief luisteren), ·
gevoel
voor organisatorische verhoudingen/belangen, en ·
analytische
vaardigheden. Voorafgaand aan een training vertrouwenspersoon geldt
dat alle competenties in meer of mindere mate aanwezig moeten zijn. Het is
dus van belang dat vertrouwenspersonen op deze competenties worden
geselecteerd. Empathisch vermogen, communicatieve vaardigheden, gevoel voor
organisatorische verhoudingen/belangen en analytische vaardigheden kunnen
gedeeltelijk nog worden ingetraind tijdens de
opleiding; integriteit daarentegen moet bij de vertrouwenspersoon reeds
aanwezig zijn. ^ Welk opleidingsniveau is vereist
voorafgaand aan de opleiding vertrouwenspersoon? Bij de opleiding vertrouwenspersoon gaan we uit van een
HBO werk- en denkniveau. Dit is ook het opleidingsniveau dat een
vertrouwenspersoon nodig heeft om adequaat te kunnen functioneren. ^ Krijg je na het
volgen van de opleiding
vertrouwenspersoon een certificaat? Deelnemers die de opleiding vertrouwenspersoon volledig
gevolgd hebben ontvangen als bewijs van deelname een certificaat. Wij
adviseren vertrouwenspersonen om minimaal 1 x per jaar een herhalings- /
opfriscursus te volgen. ^ Waar vind ik referenties over de
opleiding vertrouwenspersoon? Referenties over de training
vertrouwenspersoon vind u op de onafhankelijke vergelijkingssite van Spingest: http://www.springest.nl/hubertconsult |
||
|
^ Hoeveel ervaring
heeft Hubert Consult met de cursus vertrouwenspersoon? Hubert Consult verzorgt de Basiscursus
sinds 2003. Sinds die tijd hebben we meer dan 1850 vertrouwenspersonen in
Nederland op mogen leiden. De 500ste,
750ste,
1000ste
en 1500ste
vertrouwenspersoon hebben we in het zonnetje gezet. Op naar de 2000! ^ Nazorg
voor cursisten We houden contact met de door ons
opgeleide vertrouwenspersonen. Zo ontvangen de door ons opgeleide
vertrouwenspersonen (desgewenst) een kosteloze nieuwsbrief waardoor ze op de
hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied. Bij vragen of
lastige casuïstiek kunnen door ons opgeleide vertrouwenspersonen kosteloos
bellen. Dit gebeurt regelmatig en daardoor weten we goed wat er in het veld
speelt. We actualiseren onze
trainingen op basis hiervan en weten waar extra bijscholing gewenst
is. Bovendien organiseert Hubert Consult 1x per kwartaal een terugkomdag
tegen een schappelijke prijs. ^ Hoe vaak komen ongewenste omgangsvormen voor in
mijn eigen bedrijfstak? Vertrouwenspersonen vragen zich soms af of zij in
een bedrijfstak werken waar ongewenste omgangsvormen veel voorkomen. Ook
willen vertrouwenspersonen graag weten of ongewenste omgangsvormen in de
eigen bedrijfstak in de laatste jaren zijn toegenomen of afgenomen. Hubert
Consult heeft voor u de cijfers hierover op een rijtje gezet. Ga naar ons bedrijfstakoverzicht.
^ Basisopleiding
vertrouwenspersonen Praktijkgerichte
3daagse training door deskundige opleiders. De functie vertrouwenspersoon
vraagt een breed scala juridische, psychologische en organisatiekundige
kennis en vaardigheden. Met deze training wordt de startende
vertrouwenspersoon voorbereid op de veelomvattende taak. De opleiding wordt
door Hubert Consult sinds 2003 maandelijks verzorgd. Lees verder over de Basiscursus vertrouwenspersoon
Lees ervaringen van anderen die de opleiding volgden. Lees veel
gestelde vragen door of over vertrouwenspersonen. Intervisie
en opfriscursus Ieder kwartaal organiseert Hubert Consult een
opfriscursus voor vertrouwenspersonen. Naast het opfrissen van de theorie en
het bespreken van nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied, besteden we uitgebreid
aandacht aan intervisie en de behandeling van ingebrachte casussen van
deelnemers. Dit alles in kleine groepen en een vertrouwde sfeer. Wij
adviseren opgeleide vertrouwenspersonen om minimaal één keer per jaar aan een
intervisie deel te nemen. Lees verder over de intervisie
en opfriscursus vertrouwenspersonen Vaardigheden onderhouden De
specifieke gespreksvaardigheden van opgeleide vertrouwenspersonen kunnen na
verloop van tijd wegzakken. Hubert Consult biedt ieder kwartaal de
mogelijkheid de vaardigheden op te halen met een professioneel
trainingsacteur. We werken met kleine groepen die het oefenen met acteur
minder spannend maken. Bovendien geven de trainer en acteur opbouwende
feedback, zoals u van ons gewend bent. Lees verder over deze training
met acteur Bijscholingscursus: De Witte vertrouwenspersoon Hoe
kunnen vertrouwenspersonen ervoor zorgen dat zij als team toegankelijker
worden voor mensen met een migratieachtergrond? Zijn witte
vertrouwenspersonen zich voldoende bewust van subtiele vormen van etnische
discriminatie? Welke vormen bestaan er? Staan witte Nederlanders open voor
feedback op etnische discriminatie? Waarom is dat zo ontzettend moeilijk?
Welke rol spelen culturele conditionering, selectieve waarneming, perceptuele
vertekening en personificatie in objectieve standpunt bepaling? U leert het
tijdens de bijscholingscursus: De
witte vertrouwenspersoon Bijscholingscursus: interventies
bespreken Tot
de taken van de vertrouwenspersoon behoort het informeren van de melder van
ongewenste omgangsvormen over de verschillende stappen die deze kan nemen om
de situatie te verbeteren. In de praktijk blijkt dat vertrouwenspersonen zich
vaak onzeker voelen over het bespreken van interventies. Welke benadering
kiest een professionele vertrouwenspersoon? Lees
verder over de training
interventies voor vertrouwenspersonen Bijscholingscursus: risico’s
verruiming taak Het takenpakket van de
vertrouwenspersoon heeft zich de laatste jaren steeds verder uitgebreid. Was
de functie ooit in het leven geroepen om een medewerker te begeleiden die een
klacht in wilde dienen tegen seksuele intimidatie, vandaag de dag zien we
uitbreiding op twee terreinen: ·
De werkgebieden waarvoor een vertrouwenspersoon kan worden aangesteld,
·
De taken die een vertrouwenspersoon daarbij heeft. Wat zijn de risico’s als
we het werkgebied en takenpakket van de vertrouwenspersoon te veel oprekken? Lees verder over de
bijscholingstraining Risico’s
verruiming taak Bijscholingscursus: uitzonderingen op
de geheimhoudingplicht vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen Wat als u kennis draagt van een medewerker met gedachten
aan zelfdoding? Wat als u zaken te weten komt over misdrijven? Wat als er een
direct gevaar voor iemand ontstaat? Geheimhouding, aangifteplicht,
aangifterecht, meldplicht, meldrecht, moreel dilemma. Vertrouwenspersoon,
weet u nog hoe het precies zit? Tijdens deze juridische bijscholingscursus leren
vertrouwenspersonen wat hun rechten en plichten zijn als het gaat om het
doorbreken van de geheimhoudingsplicht. We staan stil bij reeds bekende wetgeving en actuele ontwikkelingen op
dit terrein. Lees
verder over de bijscholingstraining Geheimhoudingsplicht
vertrouwenspersoon. Bijscholingscursus: (on) gevraagd adviseren; de
risico’s In steeds meer beleidsteksten staat dat de vertrouwenspersoon de leiding
‘gevraagd en ongevraagd mag adviseren’. Vroeger was deze adviesrol begrensd
tot advisering over de knelpunten in het beleid ongewenste omgangsvormen. Wat
zijn de risico’s van het uitbreiden van de adviesrol. Waar legt u de grens? Lees verder over de
bijscholingstraining: (On)gevraagd
adviseren door vertrouwenspersonen Lees het artikel: Vertrouwenspersonen;
verwarring in opleidingsland Bijscholingscursus:
vertrouwenspersoon en misdrijven in organisaties Verdiepende workshop voor vertrouwenspersonen en
leden klachtencommissie over de werkwijze van de politie en de do’s & don’ts bij een zedenmisdrijf, mishandeling of bedreiging.
Lees verder over de bijscholingstraining De
vertrouwenspersoon en misdrijven Verdiepingscursus:
nazorggesprekken Een
agressie-incident, een aanranding, langdurig pesten... soms krijg je als
vertrouwenspersoon te maken met medewerkers die iets schokkends hebben
meegemaakt. Er is sprake van boosheid, verdriet, schuldgevoelens, chaos. In
die wirwar van emoties moet u kunnen inschatten wat de gevolgen voor uw
cliënt zijn. Wat kan een vertrouwenspersoon doen en waar moet u mee
uitkijken? Lees verder over de
bijscholingstraining De vertrouwenspersoon
en nazorg Overige bijscholings-
en verdiepingscursussen Ons cursusaanbod past zich aan de actualiteit
en de behoefte van vertrouwenspersonen voor bij- en nascholing aan. |